Miesiąc: maj 2021

Opublikowane w

Relacje między rodzicami a dziećmi w konkubinacie.

Władza rodzicielska w konkubinacie.

Bardzo często zdarza się sytuacja, że osoby, które pozostają  w nieformalnym związku, posiadają wspólne dzieci. Może pojawić się zatem pytanie, w jaki sposób kształtuje się w takim układzie ich władza rodzicielska wobec dziecka?

Odpowiedź jest prosta. Niczym nie różni się od władzy rodzicielskiej jaką rodzice sprawują wobec dzieci urodzonych w czasie trwania małżeństwa. Władza rodzicielska w pełni przysługuje zatem obojgu rodzicom. Wynika to z okoliczności, że źródłem władzy rodzicielskiej nie jest związek istniejący między rodzicami, lecz stosunek pokrewieństwa, który poprzez urodzenie dziecka zostaje nawiązany między rodzicem a dzieckiem. Warto wskazać, że władza rodzicielska to prawo i jednocześnie obowiązek rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Wobec powyższego, każdy z konkubentów ma uprawnienie do sprawowania władzy rodzicielskiej w kontaktach z osobami trzecimi, tak jakby przysługiwała wyłącznie jemu. Natomiast, o istotnych sprawach dziecka, podobnie jak w małżeństwie, konkubenci będący rodzicami dziecka powinni rozstrzygać wspólnie, przy czym w przypadku braku porozumienia, rozstrzygnie sąd opiekuńczy.

W przypadku gdy rodzice dziecka nie są w stanie wspólnie sprawować władzy rodzicielskiej, Sąd może powierzyć władzę rodzicielską jednemu z rodziców, jednocześnie ograniczając władzę drugiego rodzica do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka.

Kontakty z dzieckiem.

Jeżeli konkubenci rozstaną się i dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, to podobnie jak to ma miejsce w przypadku rozstania małżonków, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich, powinni w miarę możliwości określić wspólnie, kierując się przy tym dobrem dziecka i biorąc pod uwagę rozsądne życzenia dziecka (art. 113 1 § 1 KRiO). Pamiętajmy, że oboje rodzice mają prawo i obowiązek utrzymywania regularnych, bezpośrednich i osobistych kontaktów z dzieckiem, za wyjątkiem przypadków gdy jest to sprzeczne z interesem dziecka.

Co jeżeli rodzice nie potrafią się porozumieć co do kontaktów z dzieckiem?

Wówczas w zakresie kontaktów powinien rozstrzygnąć sąd opiekuńczy . Każdy z rodziców może złożyć stosowny wniosek do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka.  Więcej na temat sposobu uregulowania kontaktów z dzieckiem znajduje się w tym artykule:

Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem.

Alimenty.

Należy również pamiętać, że jeżeli konkubenci rozstali się i dziecko stale zamieszkuje u jednego z rodziców, drugi z rodziców powinien przyczyniać się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Oznacza to, że rodzic u którego dziecko stale przebywa ma możliwość, w przypadku braku dobrowolnego wywiązywania się z tego obowiązku przez byłego partnera, złożenia pozwu o zasądzenie alimentów na rzecz dziecka.

Na marginesie jedynie wspomnę, że w przypadku osób które pozostawały w konkubinacie, nie ma możliwości żądania alimentów od drugiego konkubenta, albowiem roszczenie alimentacyjne wynika faktu zawarcia małżeństwa, rozwodu lub ze stosunku pokrewieństwa.

Chcesz się dowiedzieć jakie masz prawa i obowiązki w związku z pozostawaniem w konkubinacie? Zapraszam do kontaktu z Kancelarią w Tarnowskich Górach.

Adwokat Karolina Rudlicka – Najuch, Kancelaria Adwokacka w Tarnowskich Górach

Opublikowane w

Dziedziczenie w związkach nieformalnych.

Często odkładamy na później sprawy związane ze spadkiem, gdyż wydają nam się one z jednej strony odległe, a czasami po prostu nie chcemy o nich myśleć. A tak naprawdę, nigdy nie wiadomo co się przydarzy i kiedy…

Kilka słów o dziedziczeniu.

Przepisy Kodeksu cywilnego wskazują, że z chwilą otwarcia spadku, co następuje z chwilą śmierci spadkodawcy, spadkobierca niezależnie od tytułu do powołania do spadku, wchodzi w całość praw i obowiązków spadkodawcy. Powołanie do spadku, wynika natomiast albo ze sporządzonego przez spadkodawcę testamentu, albo z dziedziczenia ustawowego. Zawsze w pierwszej kolejności będzie pod uwagę brana wola spadkodawcy wyrażona w testamencie. Dopiero jeżeli nie ma testamentu, w grę będzie wchodziło dziedziczenie ustawowe.

Sprawy związane z dziedziczeniem nieco komplikują się, jeżeli pozostajemy w konkubinacie i chcemy aby to nasz partner/partnerka po nas dziedziczyli. Powinniśmy w takiej sytuacji z pewnością sporządzić testament i wyrazić w nim naszą ostatnią wolę, wskazując właśnie naszą drugą połówkę, jako osobę spadkobiercy, która będzie dziedziczyła całość lub tylko część spadku. Nie ma bowiem przeszkód aby w testamencie znalazły się również inne osoby, którym chcemy przekazać nasz majątek.

Rodzaje testamentów.

Przepisy prawa cywilnego wyróżniają testamenty zwykłe i testamenty szczególne.

Do testamentów zwykłych zaliczamy:

  • testament własnoręczny(hollograficzny), który spadkodawca powinien sporządzić odręcznie, oznaczyć w nim datę jego sporządzenia oraz go podpisać;
  • notarialny, czyli sporządzony w formie aktu notarialnego;
  • urzędowy (allograficzny), polegający na wyrażeniu swojej ostatniej woli ustnie wobec odpowiedniego organu administracji publicznej (m.in. wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, kierownika urzędu stanu cywilnego) w obecności dwóch świadków.

Kodeks cywilny przewiduje również tak zwane testamenty szczególne, które mogą zostać sporządzone wówczas gdy nie ma możliwości sporządzenia jednego z testamentów zwykłych. Do testamentów szczególnych zaliczamy:

  • ustny, polegający na wyrażeniu swojej ostatniej woli ustnie w obecności co najmniej trzech świadków, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy;
  • podróżny, sporządzony w czasie podróży na polskim statku morskim lub powietrznym przed dowódcą statku lub jego zastępcą i w obecności dwóch świadków;
  • wojskowy, którego sposób i możliwość sporządzenia określają przepisy szczególne.

Testament a roszczenie o zachowek.

Jeżeli wyrazimy swoją ostatnią wolę w jednej z prawidłowo sporządzonych form testamentu, nasz partner/partnerka będzie zabezpieczony(a) na wypadek naszej śmierci. Należy jednak pamiętać, że to, że zapiszemy określonej osobie nasz majątek, nie zwalania tej osoby z zaspokojenia ewentualnych roszczeń o zachowek, jakie mogą się pojawić ze strony uprawnionych członków rodziny zmarłego. Co to oznacza w praktyce? W sytuacji, gdy w testamencie zostaną pominięci ustawowi spadkobiercy, tacy jak zstępni (dzieci), małżonek, rodzice spadkodawcy, to należy im się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub zstępny uprawniony jest małoletni, 2/3 wartości udziału spadkowego, jaki by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, a w innych przypadkach 1/2 wartości tego udziału.

Konkubent a dziedziczenie ustawowe.

Co to jest natomiast dziedziczenie ustawowe?

Jak już było wskazane, jeżeli spadkodawca nie sporządzi testamentu, będzie miało miejsce dziedziczenie ustawowe, czyli będą powołani do spadku, spadkobiercy określeni przez przepisy kodeksu cywilnego, w odpowiedniej kolejności. Do kręgu spadkobierców ustawowych należy przede wszystkim rodzina spadkodawcy. W pierwszej kolejności będą dziedziczyły po zmarłym jego dzieci i małżonek, w dalszej rodzice, rodzeństwo, dziadkowie spadkodawcy, a na końcu gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa.

Wobec powyższego, nie sposób nie zauważyć, że konkubent, nie będzie powołany do spadku, w przypadku gdy nie będzie sporządzonego testamentu i będzie miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Konkubent nie jest powołany do dziedziczenia po zmarłym partnerze na mocy ustawy. Oznacza to, że jedyną możliwością zagwarantowania partnerowi udziału w dziedziczeniu jest sporządzenie ważnego testamentu.

Problemy przy dziedziczeniu.

Sytuacja może stać się niekorzystna, jeżeli nie będzie testamentu, a partnerzy dorobili się określonego majątku, na przykład zakupili wspólnie nieruchomość, na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych. Wówczas, po śmierci jednego z partnerów, jego udział w tej nieruchomości będzie dziedziczony przez spadkobierców ustawowych. Nie będzie problemu, jeżeli konkubent pozostaje w dobrych relacjach z członkami rodziny zmarłego. Natomiast, jeżeli te relacje są gorsze i nie będzie mógł się dogadać ze spadkobiercami, konieczne będzie wystąpienie do sądu z wnioskiem o zniesienie współwłasności, chyba że współwłasność zostanie zniesiona w drodze umowy między stronami.

Sytuacje takie jak wyżej opisana można mnożyć. Dlatego, w przypadku związków nieformalnych, bardzo istotne jest zadbanie o kwestie spadkowe odpowiednio wcześnie, albowiem może okazać się, że w przypadku śmierci jednego z wieloletnich konkubentów, na skutek braku sporządzenia testamentu, całość majątku przypadnie członkom rodziny zmarłego, a nie partnerowi.

W przypadku dodatkowych pytać, zachęcam do kontaktu i wizyty w kancelarii.

Adwokat Karolina Rudlicka – Najuch, Kancelaria Adwokacka w Tarnowskich Górach.